Çfarë duhet të dini?

Ministria e Shëndetësisë Përditësimi i fundit: 25.02.2022

Ky informacion është dedikuar për një publik më të gjerë. Punëtorët shëndetësorë duhet të shohin sëmundjet/gjendjet medicinale themelore që shfaqin me rrezik më të lartë dhe më të rëndë të COVID-19. Për informata më të detajuara KËTU (LINK)

Çfarë duhet të dini?

• Të moshuarit kanë më shumë gjasa të preken nga COVID-19. Më shumë se 80% e vdekjeve nga COVID-19 ndodhin tek personat mbi 65 vjeç. Numri i vdekjeve te personat mbi 65 vjeç është 97 herë më i lartë se numri i vdekjeve te personat e moshës 18-29 vjeç.

• Njerëzit me ndonjë nga gjendjet mjekësore të dhëna më poshtë kanë më shumë gjasa të marrin formë të rëndë të COVID-19. Nëse keni një nga këto gjendje, bisedoni me mjekun tuaj amë se si të mbroheni më mirë nga format e rënda të COVID-19.

• Rreziku prej formave të rënda nga COVID-19 rritet me rritjen e numrit të gjendjeve mjekësore /sëmundjeve që i keni.

•Lista e mëposhtme nuk i përfshin të gjitha gjendjet e mundshme që ju vënë në rrezik më të madh të formave të rënda të COVID-19. Nëse keni pyetje në lidhje me një gjendje që nuk është në këtë listë, bisedoni me mjekun tuaj amë se si të mbroheni më mirë nga COVID-19.

•Është e rëndësishme që të vaksinoheni kundër COVID-19 (bazë dhe doza e tretë) dhe të ndiqni masat parandaluese për COVID-19. Kjo është veçanërisht e rëndësishme nëse jeni i moshuar ose keni një gjendje të rëndë mjekësore ose më shumë se një gjendje, duke përfshirë ato të dhëna më poshtë.

•Vaksinat kundër COVID-19 (doza bazë dhe e tretë) janë të sigurta dhe efektive.

•Disa pacientë me imunitet të kompromentuar ose njerëz me sistem imunitar të dobësuar, mund të kualifikohen për një dozë bazë shtesë kundër COVID-19.

Duke u bazuar në dëshmitë aktuale, individët me ndonjë nga gjendjet e dhëna më poshtë kanë më shumë gjasa të zhvillojnë forma të rënda të COVID-19. Kjo do të thotë se njerëzit me një ose më shumë nga këto gjendje sëmuren nga format e rënda të COVID-19 dhe kanë më shumë gjasa:

•Të shtrohen në spital-hospitalizohen

• Të kenë nevojë për kujdes intensiv

• Të kenë nevojë për aparat frymëmarrjeje (respirator)

• Të vdesin

SËMUNDJET-GJENDJET MEDICINALE

Kanceri

Kanceri mund t’i rrisë gjasat për t’u sëmurë nga format e rënda të COVID-19. Trajtimet për shumë lloje kanceri mund ta dobësojnë aftësinë e trupit tuaj për t’i luftuar sëmundjet. Në këtë pikë, bazuar në dëshmitë e disponuara, historia juaj e kancerit mund ta rrisë rrezikun tuaj.

Sëmundja kronike e veshkave

Sëmundja kronike e veshkave në çdo fazë të sëmundjes mund ta rrisë mundësinë e zhvillimit të formave të rënda të COVID-19.

Sëmundje kronike të mëlçisë

Sëmundja kronike të mëlçisë, të tilla si sëmundja e mëlçisë e lidhur me alkoolin, sëmundja joalkoolike e mëlçisë dhe hepatiti autoimun, si dhe në veçanti cirroza ose dhëmbëzimi i mëlçisë, mund të kenë më shumë gjasa për të zhvilluar forma të rëndë të COVID-19.

Sëmundja kronike e mushkërive

Sëmundja kronike e mushkërive mund të rrisë gjasat për t’u sëmurë me formë të rëndë të COVID-19. Këto sëmundje kronike të mushkërive mund të përfshijnë:

• Astma, nëse është e mesme deri në e rëndë

• Bronkektazi (trashje e rrugëve të frymëmarrjes të mushkërive)

• Displasia bronkopulmonare (sëmundje kronike e mushkërive tek të porsalindurit)

Sëmundja Pulmonare Obstruktive Kronike, duke përfshirë emfizemë dhe kronike bronkit Indet e mushkërive të dëmtuara ose të dhëmbëzuara, si mushkëria intersticiale sëmundje (përfshirë fibrozën pulmonare idiopatike)

• Fibroza cistike, me ose pa transplant të mushkërive ose të tjera të ngurta organet Embolia pulmonare ( mpiksja e gjakut në mushkëri)

• Hipertensioni pulmonar (presioni i lartë i gjakut në mushkëri)

Demenca ose gjendje të tjera neurologjike

Nëse keni një gjendje neurologjike, siç është demenca, mund të keni më shumë gjasa të sëmureni nga forma të rënda të COVID-19.

Diabeti (tipi 1 ose tipi 2)

Nëse keni diabet të tipit 1 ose të tipit 2, mund të keni më shumë gjasa të sëmureni nga forma të rënda të COVID-19.

Sindroma Down

Sindroma Down mund t’i rrisë gjasat për formë të rëndë të COVID-19.

Sëmundjet -Gjendjet e zemrës

Sëmundjet e zemrës, si insuficienca e zemrës, sëmundja e arterieve koronare, kardiomiopatit  dhe, ndoshta, presioni i lartë i gjakut (hipertensioni) mund të shkaktojnë më shumë gjasa për t’u sëmurë me formë të rëndë të COVID-19.

Infeksioni HIV

HIV (virusi i mungesës së imunitetit të njeriut) mund t’ju bëjë të sëmureni me formë të rëndë të COVID-19.

Sëmundjen- Gjendjen e imunitetit të kompromentuar (sistemi imunitar i dobësuar)

Sistemi imunitar i dobësuar mund të bëjë që më lehtë të sëmureni rëndë nga COVID-19. Shumë gjendje dhe trajtime mund të shkaktojnë që një person të jetë i imunokompromentuar ose të ketë një sistem imunitar të dobësuar. Imunodefiçenca primare shkaktohet nga defekte gjenetike që mund të trashëgohen. Përdorimi afatgjatë i kortikosteroideve ose barnave të tjera imunosupresive mund të çojë në imunodefiçencë sekondare ose të fituar.

Njerëzit që kanë sëmundjen ose që marrin ilaçe që e dobësojnë sistemin e tyre imunitar, mund të mos mbrohen edhe nëse janë plotësisht të vaksinuar. Ata duhet të vazhdojnë t’i marrin të gjitha masat paraprake të rekomanduara si personat e pavaksinuar, duke përfshirë mbajtjen e një maske të përshtatshme, përveç nëse mjeku i tyre këshillon ndryshe.

Shënim: Njerëzit me një gjendje-sëmundje që nuk është përmendur më sipër mund të jetë ende në rrezik të madh ndaj formave të rënda të COVID-19 sesa njerëzit e moshës së ngjashme që nuk e kanë këtë gjendje dhe ata duhet të flasin me mjekun e tyre.